ناخن جویدن با انگشت مکیدن فرق می کند. انگشت مکیدن یک عادت است ولی ناخن جویدن عملی است که کودک برای پایین آوردن فشار درونی خود به کار می برد. مانند زمان عصبانیت، زمان امتحان یا هنگام مشاهده فیلم های مهیج یا واکنش در مقابل خصومتی از جانب افراد محبوبی مانند مادر که طفل بر انگیخته شده است.

ناخن ها پر احساس ترین منقطه ی پوستی بدن هستند که نوک انگشتان را از آسیب های فیزیکی و حرارتی حفظ می کنند. به کمک ناخن ها چیز های ظریف را راحت تر میتوان بلند کرد. خیاطی با سوزن های ظریف هم مدیون ناخن هاست. اما جویدن ناخن باعث آسیب پوست اطراف آن می شود و میکروب ها به راحتی زیر پوست راه می یابند. از طرفی زیر ناخن مقدار زیادی میکروب و آلودگی جمع شده که در نتیجه ی جویده شدن به دهان منتقل می شود.

ناخن جویدن اختلال شایع بین سنین 12- 3 سالگی است که در دختران شایع تر از پسران است و در بزرگسالان نیز مشاهده می شود که علاوه بر آسیبی که به انگشت وارد می شود به بافت های دهان و دندان نیز آسیب می رساند و باعث بیرون زدگی دندانها و ایجاد مشکلات فکی دهانی می کند که مهمترین این مشکلات فاصله ی بین دندان های بالا و پایین در قسمت قدام و بیرون زدگی زبان، جلو زدگی قسمت قدام فک بالا و پوسیدگی دندان است که علاوه بر مشکلات زیبایی باعث لکنت زبان و اشکال رد تلفظ حروف نیز می شود.

عوامل موثر در ناخن جویدن :

• عصبانیت بیش از حد در نتیجه فشارهای روحی و اضظراب
•  ترس و دلهره
•  تقلید
•  هیجان پذیری بیش از حد
•  بلا تکلیفی
•  احساس بی کفایتی، حقارت و بی لیاقتی
•  وجود تضاد های فکری
• احساس نا امنی
• روش های تربیتی اشتباه مانند تنبیه، سر زنش و تبعیض
• توقع از کودک بالاتر از حد توان او
• عدم توانایی در بر قراری ارتباط مناسب با همسالان و اطرافیان
• رفتارهای مسئله ساز مدرسه و نوع بر خورد معلم با کودک
•  سوء تغذیه به ویژه کمبود ویتامین آ که منجر به تشدید حالات عصبی می شود.
• کمبود مواد معدنی به ویژه آهن که در نتیجه ی آن فرد تمایل به خوردن موادی از جمله خاک، شن یا ناخن می کند.

والدین باید برای رفع عادت جویدن ناخن کودک خود با توجه به عوامل ایجاد کننده ی این عادت به موارد ذیل توجه کنند:

بهترین راه ها برای ترک عادت ناخن جویدن

1.  کیفیت فضای عاطفی خانواده را بالا برده و فضای شاد و امن برای کودک ایجاد کنید.
2.  همواره برای ارزشیابی رفتار کودک به نکات مثبت او بیش از ضعف ها و ناتوانی هایش توجه داشته باشید.
3.  ویژگی های رفتار های مثبت وی را تشویق و نسبت به رفتارهای منفی او بی تفاوت باشید.
4.  ار سرزنش کودک بپرهیزید.
5.  او را با دیگران مقایسه نکنید.
6.  تبعیض بین او و خواهر و برادرانش قائل نشوید.
7.  واگذاری مسئو لیت ها در حد توان او در خانه و مدرسه به او داده شود.
8.  مراقب باشید کودکتان در موقعیت های ترسناک از جمله فیلم وحشتناک توجه به موجودات موهوم و خرافاتی قرار نگیرد.
9. تفریحات و سر گرمی مناسب را در برنامه روز مره کودک خود قرار دهید.
10.  استعدادهای بالقوه کودکتان را شناسایی و امکان حضور در بازی گروهی، مشارکت های اجتماعی، مدرسه ای، سرگرمی ها و تفریحات ورزشی شاد و پر تحرک را فراهم آورید.
11. از تنبیه، تلخ کردن انگشت، مالیدن فلفل به انگشت و زدن خط کش روی انگشتان خودداری کنید.
12. یکی از روش های بسیار موثر تشویق و پاداش دادن به کودک در صورت تلاش خود برای رفع ناخن جویدن می باشد. به طوری که کودک با گرفتن آن پاداش بزرگ شگفت زده می شود.
13. داشتن هم بازی و وسایل سر گرم کننده می تواند کودک را در ترک عادت کمک کند.
14. با تمسخر و تهدید هم کاری از پیش نمی برید، باید درمان شامل درک مشکل و کمک به شخص باشد تا بتواند سازش شخصیتی کافی و راه های مناسب تری برای خالی کردن فشار روحی خود پیدا کند.
15. برای آرامش کودک در هنگام خواب کارهایی از جمله حمام کردن کودک قبل از خواب به خصوص در یک وان پر از کف برای کودک مهیج است و از لحاظ روانی به کودک کمک می کند به آرامش به خواب رود.
16. گوش دادن به داستان گوئی شما هنگام خواب می تواند کمک کننده باشد و اگر کودک نیاز به آرامش بیشتری می کند پشتش را بمالید و یا کمی کنار تختش دراز بکشید. اگر ضرورت می دانید برای چند شب اول کنار او تا به خواب رفتن رداز بکشید. به تدریج مقدار زمانی که هر شب با او میگذرانید را کاهش دهید.
17. هنگام خاموش کردن چراغ ها، پخش یک موزیک ملایم با یک نوار آرامش دهنده بی نهایت مفید می باشد.

کودکان ممکن است عادات بد و نامطلوبی داشته باشند مثل مکیدن انگشت شست، پیچ دادن موی سر، دندان قروچه (ساییدن دندان ها به هم)، دست کردن به بینی، جویدن یک جسم مثل مداد، خاراندن وسواسی، کوبیدن سر، گاز گرفتن خودشان مثل دست، تکان دادن بدن مثل پا، چرخیدن، کندن پوست و حتی جویدن ناخن دست.

در بسیاری از موارد، این اختلالات عادتی می توانند با کمک والدین، معلم و یا یک راهنمای مناسب برطرف شوند.

اما در موارد کمی، کودک این عادت را تا بزرگسالی نیز دارد که می تواند ارادی یا غیرارادی باشد. یکی از رایج ترین این اختلالات عادتی در بزرگسالان، جویدن ناخن است. فرد مبتلا معمولا ناخن های دستش را هنگام عصبانیت، فشار عصبی، خستگی و یا در محیط پر تنش می جود.

بر اساس آمار، جویدن ناخن در کودکان و نوجوانان شایع است، اما 5 درصد آن ها این عادت را تا بزرگسالی نیز با خود دارند.

علل احتمالی جویدن ناخن

برخی محققان معتقدند رایج ترین علل جویدن ناخن شامل استرس، افسردگی و خستگی است.

سایر دلایل احتمالی جویدن ناخن و اختلالات عادتی دیگر عبارتند از : مصرف مواد مخدر به خصوص آمفتامین و کوکائین، اختلالات روانی مهم، بیماری های مغزی، عقب ماندگی ذهنی و نداشتن یکی از حواس پنج گانه اصلی مثل کر یا کور بودن.

علائم جویدن ناخن

اگر کودک برای مدت کوتاهی ناخن هایش را بجود، انگشتش را بمکد و یا دچار اختلال عادتی دیگر باشد، غیرعادی نیست. ولی وقتی این عادت دائمی و شدید شود، بایستی والدین و سایر افراد خانواده در پی درمان آن باشند.

علائم جویدن ناخن در یک فرد عبارتند از:

• کوتاهی و ناصافی ناخن های دست
•  تبخال دهان
• عفونت ناخن که باعث قرمزی و التهاب پوست اطراف ناخن می شو (پارونیشیا)
• ضایعات انگشتان دست در اثر ویروس هرپس سیمپلکس
• در آمدن دندان خراب و آسیب دیده در کودک
•  التهاب و بیماری لثه
•  شکستگی یا ترک دندان های جلویی
•  زگیل هایی اطراف بستر ناخن
• قارچ ناخن

عوارض جویدن ناخن

علاوه بر احساس خجالت به دلیل جویدن ناخن و داشتن ناخن های زشت، اثرات منفی و خطرناک دیگری نیز این عادت زشت دارد، مانند:

 عفونت های دهان

موقع جویدن ناخن، معمولا دست ها کثیف و آلوده هستند. لذا باکتری ها و میکروب های مضر روی دست باعث عفونت دهان، لب ها و لثه می شود.آیا می دانید که حدود 2000 نوع عفونت پوستی در سالن های آرایش ناخن کشف شده است؟ آن وقت متوجه می شوید که شما با جویدن ناخن های خود در معرض ابتلا به چه بیماری هایی هستید.

 مشکلات دندانی

ناخن ها سفت هستند و جویدن آن ها کاری سخت است. لذا اگر ناخن های خود را بجوید، دندان ها به خصوص دندان های جلویی خود را خراب می کنید.این عادت حتی روی ظاهر دندان های شما نیز موثر است. لذا علی رغم داشتن دست هایی زشت، دندان های جلویی شما شکسته و ترک خورده می شوند.

 ناتوانی استفاده از دست ها

اگر عادت کرده باشید که مدام ناخن های خود را بجوید و دستتان داخل دهانتان باشد، نمی توانید به درستی وظایف شغلی خود را انجام دهید.در موارد شدید، جویدن ناخن باعث می شود فرد نتواند کارهای عادی و روزمره خود را نیز انجام دهد.

 عفونت ناخن

جویدن ناخن باعث می شود ناخن های شما ضعیف و سست شده و باکتری ها و قارچ ها وارد ترک های کوچک و زخم های روی ناخن شما شوند.اگرچه برخی انواع عفونت های ناخن به راحتی درمان می شود، ولی برخی دیگر مثل قارچ ناخن به سختی بر طرف می شود.