فلوراید ماده ای ضروری در کنترل پوسیدگی

21 تیر 1399 ترمیم و زیبایی دندان 0 نظر کاربران نوشته شده توسط m.abbasgholi

فلوراید ماده ای ضروری در کنترل پوسیدگی

فلوراید (Fluoride) یک ماده معدنی طبیعی است که در طبیعت به وفور یافت می‌شود.. فلوراید همراه با کلسیم و فسفر برای محافظت دندان ها در مقابل پوسیدگی حائز اهمیت هستند. فلوراید نه تنها برای کودکان بلکه برای تمام سنین سودمند است. فلوراید ماده اولیه ضد پوسیدگی دندان است که به صورت سیستمیک و موضعی عمل می‌کند و به عنوان یک معیار مطمئن و موثر در جوامع بشری برای کاهش شیوع و وقوع پوسیدگی‌های دندان محسوب می‌شود. هر چند فلوراید در برخی غذاها مانند تخم مرغ، ماهی، گوشت و چای وجود دارد و اغلب جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان آن را به آب آشامیدنی نیز اضافه می‌کنند ، اما برای اثرگذاری بهتر پیشنهاد می شود که از منابع بهتری از فلوراید استفاده شود.مولکول های فلوراید به تنهایی با ساختار مینایی دندان ترکیب شده و استحکام آن را افزایش می دهند، بلکه به دندان ها کمک می کنند تا با آسیب ایجاد شده توسط باکتری ها نیز مقابله کنند.

محتوا پنهان

1 فواید فلوراید

2 مواردی که استفاده از فلوراید ضروری تر به نظر می رسد :

3 مکانیسم اثر فلوراید

4 دو روش کلی استفاده از فلوراید

5 در کنترل پوسیدگی فلوراید ماده ای لازم است، اما کافی نیست

فواید فلوراید

شروع دوباره معدنی شدن دندان:
با کاربرد غلظت کنترل شده ای از فلوراید، دندان هایی که دارای پوسیدگی های اولیه هستند، شانس دوباره معدنی شدن یا رمینرالیزاسیون را پیدا می کنند.

افزایش مقاومت در برابر اسیدها:
با شروع روند دوباره معدنی شدن دندان ها، آن ها در مقالبل حمله ی اسید مقاوم تر شده و احتمال پیشرفت پوسیدگی دندان به طور قابل توجهی کاهش می یابد.

خنثی شدن اسیدیته ی محیط دهان:
بعد از درمان با فلوراید، یون های فلوراید در بزاق دهان باقی می مانند. حضور آن ها اسیدیته ی دهان را خنثی کرده و آن را به میزانی می رساند که دیگر سبب آسیب به مینا نمی شوند.

مواردی که استفاده از فلوراید ضروری تر به نظر می رسد :

زمانی که شیارهایی عمیق روی سطح جونده وجود دارند که ممکن است در زمان جویدن با حساسیت نیز همراه باشند.
در مواردی که سطوح دندان ها در اثر تحلیل لثه به محیط دهان باز می شوند و دارای حساسیت هستند.
هنگامی که به دنبال بعضی از درمان ها و یا داروهای پزشکی جریان بزاق کاهش یافته است.
زمانی که در تاریخچه ی اخیر دندانی، دندان ها دچار پوسیدگی بوده اند.
زمانی که فرد تعدادی روکش، بریج و یا براکت های ارتودنسی در دهان دارد. فلوراید در کاهش ریسک پوسیدگی در این موارد کاملا موثر است.

مکانیسم اثر فلوراید

فلوراید دارای توانایی منحصر به فردی در استحکام بخشیدن به مینای دندان است. مینا سخت‌ترین ماده در طبیعت بوده و از کریستال‌هایی به نام کلسیم هیدروکسی آپاتیت تشکیل شده است. مواد معدنی هر روز از طریق دو پروسه به لایه ی مینایی اضافه و یا از آن کم می شوند:

ا- دِمینرالیزاسیون که برداشته شدن مواد معدنی از لایه ی مینایی دندان است و زمانی اتفاق می افتد که پلاک باکتریال و قند های مصرفی در دهان به مینا حمله می کنند.

2- رِمینرالیزاسیون که فرآیندی است که در طی آن مواد معدنی مانند فلوراید، کلسیم و فسفر از آب و غذاهای مصرفی به روی مینا رسوب می کنند.

میزان زیاد دِمینرالیزاسیون (برداشت ماده ی معدنی) بدون رِمینرالیزاسیون (رسوب ماده ی معدنی) جهت بازسازی مینا نهایتا به پوسیدگی های دندانی منجر می شود.

فلوراید بوسیله ی مقاوم ساختن دندان در برابر حمله ی اسیدی ناشی از پلاک میکروبی موجب پیشگیری از ایجاد پوسیدگی دندانی می شود. فلوراید این کار را بوسیله ی تبدیل کریستال‌های مینا به کلسیم فلور آپاتیت انجام می دهد که مقاومت بسیار بیشتری در برابر حمله اسید‌های پلاک میکروبی دارند.علاوه بر پیشگیری از پوسیدگی، فلوراید موجب رِمینرالیزاسیون (دوباره معدنی شدن) پوسیدگی های اولیه نیز می گردد.

در کودکان زیر شش سال، فلوراید با تاثیر بر دندان های دائمی در حال رویش، موجب می گردد که دندان ها به راحتی در برابر اسیدها دِمینرالیزه (دچار برداشت ماده ی معدنی) نشوند. فلوراید در دندان هایی که چه در کودکان و چه در بزرگسالان، رویش یافته اند، سبب سرعت بخشیدن به رمینرالیزاسیون (دوباره معدنی شدن ) و همچنین ازهم گسیخته شدن روند تولید اسید می شود.

در زمان‌های مختلف راه‌های متفاوتی برای دریافت فلوراید توسط مینای دندان وجود دارد:

قبل از رویش دندان‌ها: در این زمان فلوراید توسط دندان‌ها از طریق غذاها و آب حاوی فلوراید قابل دریافت است. این نوع از اثرگذاری فلوراید سیستمیک نامیده می‌شود.
بعد از رویش دندان‌ها: فلوراید در این زمان باعث دوباره معدنی شدن (رمینرالیزه شدن) مینای دندان شده و علائم اولیه پوسیدگی دندان را برطرف می‌کند. خمیر دندان‌های حاوی فلوراید، ژل‌ها، وارنیش‌ها و دهانشویه‌های فلوراید در این مرحله اثر گذارند.

فلوراید موجود در غذاها و آب پس از رویش دندان‌ها تاثیر خود را به صورت موضعی ادامه می‌دهد که به آن اثر موضعی گفته می‌شود.

دهانشویه‌های حاوی فلوراید: مصرف این دهانشویه‌ها در کودکان زیر ۶ سال، به علت عدم توانایی در کنترل رفلاکس بلع توصیه نمی‌شود.دهانشویه‌های حاوی فلوراید در دو غلظت در دسترس هستند ۰.۰۵% و ۰.۲%. از دهانشویه با غلظت ۰.۰۵% به صورت روزانه استفاده می‌شود و دهانشویه با غلظت ۰٫۲ % تنها هفته‌ای یکبار به کار می‌رود.

پس از مصرف دهانشویه ها ، به مدت حداقل 30 دقیقه باید از شستن دهان، خوردن و آشامیدن پرهیز شود تا دندان ها فرصت جذب فلوراید را به حداکثر میزان داشته باشند.

دو روش کلی استفاده از فلوراید

۱- روش سیستمیک

افزودن فلوراید به آب آشامیدنی بهترین روش پیشگیری از پوسیدگی است که میزان متوسط آن برای کاهش پوسیدگی ۰.۷ تا ۱.۲ PPM‌ است.
غذاهای دریایی، چای سبز و چای سیاه منابع غنی از فلوراید هستند. همه سبزیجات به صورت خام یا نیمه پخته دارای فلوراید هستند ولی در صورت دریافت حرارت بالا، فلوراید خود را از دست می‌دهند.

۲- روش موضعی

استفاده از فلوراید در مطب: ‌دندانپزشک محلول ژل یا وارنیش (پوشش محافظ عموما رنگی) غلیظ شده فلوراید را بر اساس محل و شدت پوسیدگی به کار می‌برد. فلورایدتراپی در مطب در افراد فاقد پوسیدگی یا دارای پوسیدگی خفیف هر یک ماه یکبار انجام شده و در پوسیدگی متوسط و شدید، فواصل مصرف آن کمتر است.

استفاده از فلوراید در منزل: خمیر دندان‌های حاوی فلوراید بی‌شک شایع‌ترین و وسیع‌ترین روش استفاده از فلوراید موضعی است. توصیه می‌شود در کودکان بالای ۳ سال از این گونه خمیر دندان‌ها استفاده شود. این خمیردندان‌ها در کودکان زیر ۶ سال باید با نظارت والدین و با احتیاط مصرف شود (به اندازه یک نخود).

در کنترل پوسیدگی فلوراید ماده ای لازم است، اما کافی نیست

باید به خاطر داشت که فلوراید به تنهایی قادر نخواهد بود مانع ایجاد پوسیدگی دندان ها شده و آن را کنترل کند.

مسواک و نخ زدن مرتب و روزانه، کاهش میان وعده های شیرین و جایگزین کردن قند ساکاروز (قند پوسیدگی زا) با قند مفید زایلیتول ( قند پیشگیری کننده از پوسیدگی ) و چکاپ های دوره ای منظم عواملی هستند که همراه با فلوراید سدی محکم در برابر پوسیدگی بوجود می آورند.