درد دندان همواره یکی از مشکلات گریبانگیر خانم ها در دوران بارداری می باشد که نمی‌توان نسبت به آن بی‌توجه بود. دندان درد در طول دوره بارداری تحت تاثیر دو عامل اصلی می‌باشد. اولین عامل مربوط به اینکه زنان در طول دوره بارداری به مشکلات دندان  بیشتری مواجه می شوند که می‌تواند با درد دندان یا لق شدن آن برای بیمار همراه باشد ولی عامل دوم فقط یک تفکر نادرست در خصوص اجتناب از خدمات دندانپزشکی در بارداری به خاطر احتمال افزایش خطر برای جنین می باشد.در این مقاله از مجله دندون من به مشکلات دندانپزشکی در بارداری خواهیم پرداخت.

اثر گذاری این دوران بر دهان و دندان را جدی بگیریم!

دوران بارداری یک برهه بسیار حساس برای فرد می باشد، تغییراتی که در بدن شخص به وجود می آید تمام بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.یکی از این موضوعات در دندان و دهان فرد قابل مشاهده خواهد بود و پیشنهاد می شود که در صورت مشاهده به متخصص مربوطه برای راهنمایی لازم و رفع آشفتگی مادر مراجعه کنید.ممکن است خیلی از خانوم ها در حین بارداری دچار دندان درد شوند، همچنین خیلی از آنها دچار هیچ عارضه ای نمی شوند.

خانم‌های باردار در طی دوران بارداری، ابتلا به مشکلات مختلف دندان مثل پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، مشکلات مربوط به رشد دندان عقل، ترک خوردن دندان، لق شدن دندان و… خواهند شد. علاوه بر این ، احتمال  اینکه مشکلات دندان در طی دوران بارداری افزایش یابد و برای بیمار، درد دندان شدید را به همراه داشته باشد وجود دارد. ما سعی کردیم در این مقاله چند مورد مهم و رایج از این دلایل را در ادامه شرح دهیم. از جمله این دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

ابتلا به ژنژیویت بارداری یا معنای رایج آن التهاب لثه

قبل از شروع تا به حال فکر کردید که چرا باید این دندان درد برای فرد پیش آید؟آفرین، تغیرات هورمونی. زمانیکه نوزاد در داخل بدن مادر می باشد هورمون ها دچار تغییراتی می شوند و ممکن است که این دگرگونی ها مشکلاتی برای دندان را بوجود آورند.

در طول دوران بارداری در بدن خانم‌ ها تغییرات هورمونی زیادی ایجاد می شود که می‌تواند باعث ورم و التهاب لثه‌ ها شود که به این مشکل، ژنژیویت بارداری گفته می‌شود و در صورت عدم درمان بیماری، این مشکل می‌ تواند زمینه بروز بیماری‌ لثه، عفونت شدید لثه و آبسه را فراهم گرداند. خاطر نشان می گردد در صورت ابتلا فرد به این بیماری ، می‌تواند برای شخص بسیار دردناک و طاقت فرسا باشد. ضمناً بیش از پنجاه درصد تمام زنان باردار با علائم ژنژیویت بارداری دچار می‌شوند.

اگر مشاهده کردید لثه ها در این زمان بر اثر مسواک یا نخ دندان، خون ریزی کرد می توانید احتمال بالاتری برای التهاب لثه در نظر بگیرید.در هر کدام از اعضای بدن اگر رسیدگی های لازم را نکنیم ممکن است عفونت کند، برای دندان ها اگر این موضوع را سطحی بگیریم ممکن است عفونت ریشه دندان رخ دهد، با مراجه به دندانپزشکی در بارداری می توان جلوی اثرات بدتر را گرفت، با این کار سلامتی مادر و جنین درصد قابل توجهی افزایش می یابد.

ابتلا به پوسیدگی دندان بسیار بالا است

زمانی که یک خانوم باردار می باشد به دلیل تغیرات هورمونی بدون شک نسبت به قبل مواد غذایی بیشتر مصرف خواهد شد، که بیشتر به اصطلاح ویار برای ما قابل رویت می باشد.زمانی که مواد قندی و الخصوص کربوهیدارت به بدن بیشتر برسد ممکن است دچار مشکلاتی شوید!

دلیل آن هم کاملا واضح است، دندان ها عمل جویدن را برای ما انجام می دهند، پس زمانیکه مواد قندی بر اثر ویار بیشتر از قبل به دندان ها برسد، پوسیدگی دندان بر اثر رعایت نکردن نکات بهداشتی و فردی دندان ممکن است بیشتر از قبل چشمگیر شود.اما این دلیل پایان کار نیست!اگر کمی بیشتر فکر کنیم یک خانومی که باردار است به دلیل تحرک فرزند و تغییرات هورمونی حالت تهوع بیشتری از قبل به خانوم دست خواهد داد.حال اگر در خانوم ها این عمل اتفاق بیوفتد و نسبت به شست و شوی دهان اقدامات لازم انجام را ندهند، دندان ها به مرور زمان آسیبی جدی خواهند دید.

تغییر در رژیم غذایی

تغییرات هورمونی و ویار حاملگی می‌ تواند در رژیم غذایی فرد در طول دوران بارداری تغییراتی را ایجاد کند. تمایل به استفاده بیشتر از شکر و مواد غذایی شیرین در رژیم غذای و افراط درخوردن شیرینجات و برعکس آن استفاده زیاد از ترشیجات و خوراکیهای ترش و اسیدی می‌ تواند راهی برای باز شدن پای شما به دندانپزشکی در بارداری باشد.همچنین باعث ایجاد پوسیدگی در دندان و خطر ابتلا به درد دندان را در بارداری افزایش خواهد داد.

شما می توانید با بهره مندی از مواد غذایی مفید برای سلامتی دندان ها و لثه ها در کنار این تغییر رژیم غذایی بهره مند شوید تا دندان ها و لثه ها کمی تقویت شوند.همچنین می توانید از غذاهایی که باعث درد و حساسیت دندان ها می شود در این مواقع خودداری کنید تا یک قدم بزرگ در این راه بردارید.اما همه این موارد نیاز به بررسی پزشک متخصص خواهد داشت.

موضوع تومور ها

خیلی از افراد برای تورمور های به وجود آمده در حین حاملگی بر روی لثه دندان ها به دندانپزشکی در بارداری مراجعه می کنند، که این موضوع اصلا نگران کننده نیست و فقط در حین بارداری این اتفاق می افتد، برای اینکه خیال شما راحت شود این علائم بروز سرطان نخواهد بود.

تومور های مذکور روی لثه ها خود را نشان می دهند، اما دلیل آن چیست؟زمانی که سلول ها بیش از اندازه رشد می کنند بافت های لثه مقدار قابل توجهی دچار برجستگی خواهند شد.لازم به ذکر است که امکان خونریزی این تورم ها وجود دارد،شما می توانید برای اینکه خیال خود را راحت تر کنید به متخصص مربوطه مراجعه کنید و از آنها راهنمایی برای رفع این موضوع بخواهید.

فقر کلسیم

نیاز زنان باردار به کلسیم به دلیل تشکیل استخوان های کودک در دوران حاملگی افزایش میابد. در صورت تغذیه نامناسب و ناکافی و عدم استفاده از مکمل های دارویی، فرد دچار کمبود کلسیم خواهد شد و این حجم از کاهش سطح کلسیم بدن مادر، می‌ تواند در تامین مواد معدنی مورد نیاز برای مینای دندان  اختلال ایجاد کرده و ابتلا به پوسیدگی دندان و دندان درد را افزایش می دهد.

تغییرات هورمونی

اصلی ترین عامل و تاثیر گذار ترین مورد برای مراجعه به دندانپزشکی در بارداری تغییرات هورمونی و ویار می باشد.بسیاری از خانم ها در طول دوره بارداری به خصوص در ماههای اول حاملگی بدلیل تغییرات هورمونی، دچار حالت تهوع ، استفراغ و رفلاکس معده می شوند که این اتفاقها برگشت اسید قوی معده به دهان را در پی دارد. اسید معده باعث التهاب لثه‌ها و از بین رفتن مینای دندان می شود. این شرایط باعث افزایش بیماری لثه و پوسیدگی دندان در خانم های باردار می شود.

عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان

زنان باردار بدلیل ویار حامگی خیلی از مواقع از بو یا مزه خمیردندان خوششان نمی آید به همین دلیل از مسواک زدن اجتناب می‌ کنند. به این ترتیب، با عدم رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان، فرد بیشتر در معرض مشکلات دندان قرارمی گیرد و در نتیجه در طول دوره بارداری بیشتر دچار درد دندان می شود.

عوارض بی حسی دندانپزشکی در بارداری

اگر جنین در سه ماهۀ اول بارداری در معرض مواد شیمیایی قرار بگیرد ممکن است دچار مشکلاتی شود زیرا اعضای بدن جنین بین هفته چهار تا دهم بارداری تشکیل می شود. به همین علت تاثیر منفی داروها در این دوره می‌تواند حتی منجر به مرگ جنین شود. بنابراین توصیه می‌شود اقدامات دندانپزشکی در بارداری در 3 ماه اول انجام نشود و به سه‌ ماهۀ دوم یا سوم موکول شود. اما طبق اطلاعاتی که در سراسر وب وجود دارند ،داروی بی حسی موضعی هیچ اثر بدی برای فرزند و مادر نخواهد داشت و قطعیت آن ثابت شدست.

داروی مناسب برای بی حسی دندان در بارداری کدام است ؟

بیحسی دندانپزشکی در بارداری با داروهای طبقه B که داروهای مجاز و کم خطر محسوب می شوند انجام میگیرد. از جمله این داروها می‌توان داروی بیحسی لیدوکائین را نام برد که استفاده از آن برای مادران باردار مجاز و در ایران نیز مرسوم است. این دارو برای مادران باردار کم خطر تر است و بنا به تشخیص پزشک بعد از 3ماهه اول بارداری در صورت نیاز اورژانسی میتوان از آن برای درمانهای دندانپزشکی استفاده کرد.

مصرف دارو دندانپزشکی در بارداری

قبل از شروع بدون شک در اطراف ما افرادی را مشاهده کردید که باردار بودند، اگر با دقت فکر کنید مصرف هر دارویی برای خانوم هایی که باردار هستند مجاز نخواهد بود.در واقع این افراد زیر نظر یک پزشک متخصص هستند که تمام عملکرد های آنها بررسی می شوند.مصرف دارو برای این افراد در شبانه روز اصلا چشمگیر نمی باشد، به همین دلیل اگر مشکلی برای دندان های فرد پیش بیاید باید به دندانپزشک بگویند که باردار هستند و متخصص مربوطه بر اساس این موقعیت دارو های لازم تجویز و عملکرد های لازم را مطرح نماید.

اشعه ایکس

در یک جمله اشعه ایکس هیچ اثر منفی نه برای مادر و نه برای فرزند خواهد داشت.بلاخره افرادی هستند که دچار یک سری مشکلاتی در دندان خواهند شد و در این صورت برای تشخیص باید عکس opg دندان گرفته شود.برای گرفتن عکس، اشعه ایکس کمک ما خواهد بود اما هیچ دلیلی برای نگرانی نخواهد بود.

موضوع دندانپزشکی در سه ماه اول

در سه ماه ابتدایی نیاز به مراقبت های دندانی بیشتر از سه ماه های بعدی خواهد بود، اما چرا؟دلیل آن هم کاملا واضح است، اگر به مطالب فوق توجه کنید متوجه خواهید شد که بهتر است از بی حسی ها و اشعه ایکس برای دندانپزشکی در بارداری در سه ماه اول استفاده نشود.پینشهاد ما به نکات طلایی سلامت دندان ها در این سه ماه را رعایت کرد و به اصول بهداشتی بیشتر توجه شود.اما این توضیحات به این معنا نیست که در صورت درد زیاد در دندان ها به نرد متخصص نرویم، اتفاقا باید این موضوع را در اولیت گذاشت اما امیداوریم که این عارضه آنقدری جدی نباشد.

موضوع دندانپزشکی در سه ماه دوم

شما می توانید در این ماه ها با خیالی راحت تر به سراغ موضوعات دندانپزشکی در بارداری بروید.دلیل اصلی آن هم این است که در این زمان فرزند نسبت به ماه های اول از وضعیت بهتری برخوردار می باشد و سلامت مادر و جنین از درصد بالاتری برخوردار می باشد.

موضوع دندانپزشکی در سه ماه سوم

در واقع این سه ماه هم مثل سه ماه اول از حساسیت بیشتری برخوردار می باشد.دلیل حساسیت هم این می باشد که تولد جنین در این زمان به وجود می آید و باید نسبت به مادر و فرزند توجه بیشتری شود.پیشنهاد ما به این است که اگر مشکلی حادی وجود ندارد این موضوع را به بعد این سه ماه موکول کنید.شما باید در این ماه ها نسبت به قبل رعایت نکات بهداشتی را جدی تر بگیرید و از آنها غافل نشویم.

بهترین زمان برای استفاده از خدمات دندانپزشکی در بارداری

مناسب ترین زمان برای استفاده از خدمات دندانپزشکی سه ماهه دوم بارداری می باشد. همچنین درمان دندانپزشکی در طول سه ماهه سوم برای جنین خطر زیادی نداشته  اما ممکن است در این زمان تحمل نشستن بر روی صندلی دندانپزشکی برای مدت طولانی برای مادر باردار دشوار و سخت باشد. نکته دیگر مشکلات دندانی هستند که نیاز به عکس رادیولوژی برای تشخیص درست و درمان متناسب با آن دارند. متاسفانه عکس دندانپزشکی در بارداری ممنوع است و برای انجام این کار باید تا به دنیا آمدن فرزند خود صبر کنید.

درصورت نیاز به معالجه دندان در سه ماهه اول دوره بارداری یعنی زمان تشکیل اندام‌های اصلی جنین ، لازم است در خصوص به تاخیر انداختن درمان برای چند هفته (به خصوص در مواردی که نیاز به تهیه عکس رادیولوژی وجود داشته باشد) با دندانپزشک صحبت و مشورت نمایید. به هر حال، ممکن است دندانپزشک بدلیل حاد بودن مشکل، بیمار را  بلافاصله تحت درمان قرار دهد.

این مطلب در مورد موضوع ترمیم و زیبایی دندان مثل ارتودنسی،کامپوزیت، ایمپلنت، لمینت دندان و غیره هم صدق می کند و باید با پزشک مربوطه و متخصص زایمان مشورت کنید و سپس اقدامات لازم را انجام دهید.

خطرات درد دندان در طول دوره بارداری

سوال بسیاری از خانم ها این است که ایا دندانپزشکی در بارداری مضر است؟ در جواب باید بگوییم بسیاری از خانم های باردار در طی دوران بارداری بدلیل حفاظت از جنین، از درمان مشکلات دندانی اجتناب می کنند که می تواند برای سلامت مادر و جنین  خطرات جدی را بوجود آورد.

لذا در این رابطه لازم است به نکات زیر توجه شود:

• بیماری  ژنژیویت بارداری (التهاب لثه) می‌تواند باعث دچار شدن فرد به عفونت شدید لثه و پریودنتیت وگسترش شرایط بیماری شود. و وجود این عفونت در بدن مادر می‌تواند سلامت خود مادر و همچنین جنین را به‌طور جدی تهدید کند. در نتیجه می بایست درمان سریعتر انجام گرفته و به بعد از زایمان موکول نگردد.
• مشکلات دندان در صورت عدم معالجه در دوران بارداری می تواند آسیب های جدی و دائمی برای دندان ها و لثه بوجود آورد و باعث از دست دادن دندان، تحلیل و از بین رفتن لثه، و گاه ایجاد مشکلات خاص برای استخوان فک شود که غیر قابل جبران و جایگزینی باشد.
• در بعضی موارد مشکلات دندان بدلیل سرایت عفونت در خون بیماری قلبی و مشکلات تهدید کننده جان فرد را در پی خواهد داشت.
• خانم‌های بارداری که به بیماری پریودنتال( بیماری لثه) دچار هستند در مقایسه با سایر خانم‌ها چهار تا هفت برابر با خطر زایمان زودرس و نیز وزن پایین کودک در هنگام تولد مواجه می‌شوند.

پر کردن دندان در بارداری برای جنین خطرناک است؟

پرکردن دندان های پوسیده درد بسیاری زیادی دارد که انجام آن بدون بی حسی امکان پذیر نیست. بنابراین پر کردن دندان در دوران بارداری، بدون دریافت بی حسی غیرممکن است. و باید به طور ایمن از درمان‌های دندان‌ پزشکی مرتبط با حاملگی استفاده شوند. ​اما لازم به ذکر است که نباید در سه ماه اول و سوم این کار را انجام دهید.

عصب‌کشی دندان در دوره بارداری

زمانی که توسط دندانپزشک نیاز به عصب کشی دندان برای مراجعه کننده مورد قبول واقع شود، لازم است اطلاعات صحیح ، کافی، دقیق و لازم درباره بارداری فرد در اختیار دندانپزشک قرار گیرد. دندانپزشک با در دست داشتن اطلاعات می تواند تصمیم مناسبی در خصوص روش و زمان درمان اتخاذ نماید. با توجه به اینکه سه ماهه اول بارداری مهم‌ترین تاثیر را در رشد جنین و تشکیل اندامهای اصلی دارد در صورت عدم نیاز به درمان فوری برای شخص، می‌توان درمان را به  سه ماهه دوم یا حتی پس از به دنیا آمدن کودک موکول کرد. به هر حال، در صورت درمان اورژانسی و نیاز به عصب کشی دندان لازم است درباره شرایط بارداری با دندانپزشک صحبت شده و از ایمن‌ ترین روش درمان برای بیمار استفاده شود. عصب کشی در دوران بارداری حساس و از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

درمان‌ های خانگی برای درد دندان در طول دوره بارداری

استفاده از برخی روش های درمان خانگی برای تسکین موقت درد همچون کمپرس سرد، دهانشویه با آب‌نمک، روغن میخک و…در صورتی که درد دندان خفیف باشد مثمر ثمر بوده و می تواند بیمار را تا زمان مراجعه به دندانپزشک آرام کند. البته بهتر است قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی خوب درباره آن تحقیق کنیم تا آسیبی به جنین وارد نشود چرا که بسیاری از گیاهان می تواند برای جنین خطرناک باشد.

عوارض رفتن به دندانپزشکی در دوران بارداری چیست؟

در یک جمله به ابهامات همه افراد جوابگو خواهیم بود.در واقع با رفتن به دندانپزشکی نه تنها داریم جلوی عارضه را میگیریم بلکه هدف از رفتن رسیدگی به دندان ها می باشد که خیال خودمان راحت تر شود.درست است که بعضی از موارد مثل اشعه ایکس و بی حسی در ماه های اول و آخر کار درستی نمی باشد اما با مشاوره پزشک و متخصص زایمان می توانیم با این موضوع بهتر برخورد کنیم، پس هیچ عوارضی نخواهد داشت.

تنها در یک صورت شما عوارض رفتن به دندانپزشکی در دوران بارداری را تجربه خواهید کرد، آن هم این است که نگویید باردار هستید و یا یادتان برود.اگر شک دارید که فرزندی در داخل رهم شما هست در ابتدا از وجود آن مطمئن شوید و سپس به نزد دندانزشک بروید.

سخن آخر

در نهایت باید تاکید کنیم درمان های دندانپزشکی در بارداری شرایط خاص خود را دارند و خانمهای باردار نه تنها می توانند در دوران باردراری از خدمات دندانپزشکی استفاده کنند بلکه باید این کار را انجام بدهند تا از مشکلات دندانهای خود اعم از پوسیدگی ، بیماری‌های لثه، و دیگر مشکلات مربوط به سلامت دهان خود باخبر شوند و اقدام به پیشگیری و درمان نمایند. زیرا سلامت دهان و دندان علاوه بر تاثیری که بر سلامت مادر دارد برای سلامت جنین نیز بسیار مهم و ضروری می باشد. بنابراین بهتر است به عنوان یک خانم باردار بصورت منظم به دندانپزشک مراجعه کرده و سلامت دندان و دهان خود را چک کنید.

سوالات متداول